Уул уурхай, барилга, дэд бүтэц, үйлдвэржилтийн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхэд тэргүүн ээлжинд шаардагдах түлш, эрчим хүч, барилгын зарим материалаар хангах асуудлын талаар Монгол Улсын Шадар сайд, Орон сууцжуулах ажлыг эрчимжүүлэх Үндэсний хорооны дарга М.Энхболд танилцуулав. Үүнтэй холбогдуулан дотоодын түүхий эд, материалд түшиглэн цахилгаан эрчим хүч, шатахуун, арматур, цементийн дотоодын үйлдвэрийг хөгжүүлэх, шинэ үйлдвэрүүд байгуулахдаа хувийн хэвшлийн шууд хөрөнгө оруулалт болон концессын үндсэн дээр хэрэгжүүлэх санал боловсруулахыг холбогдох сайд нарт даалгалаа. Үйлдвэрүүд байгуулахад шаардагдах техник, тоног төхөөрөмж, 2011 онд төлөвлөсөн автозам, барилгын төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд импортоор нийлүүлэх битум, цементийн гаалийн болон нэмүү өртгийн албан татвараас чөлөөлөх санал боловсруулж Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг ч даалгасан байна.

ГАДААДАД АЖИЛЛАХ ХҮЧ ИЛГЭЭХ АСУУДЛЫГ ХӨДӨЛМӨР, ХАЛАМЖИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ГАЗАР ХАРИУЦНА

НХХЯ, БНСУ-ын Хөдөлмөр эрхлэлт, хөдөлмөрийн яам хооронд байгуулсан 2011 оны Харилцан ойлголцлын Санамж бичгийн хүрээнд БНСУ-д ажиллах хүч илгээх асуудлыг Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг-Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний газар хариуцах боллоо. НХХЯ нь БНСУ-д ажиллах хүч зуучлах өнөөгийн үйлчилгээнд гарч байгаа зөрчил, дутагдлыг арилгаж, хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэдийнхээ эрх ашиг, сонирхлыг хамгаалах төрийн үйлчилгээг сайжруулах, олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын суурь зарчимд нийцүүлэн ажиллах бүтэц, тогтолцоо бий болгон, хяналт тавих зорилго тавьж байна.

Мөн гадаадад ажиллаж байгаад эх орондоо ирсэн иргэдийн мэргэжлийн ур чадварыг үр дүнтэй ашиглах боломжийг бүрдүүлэхийг зорьж байгаа бөгөөд ажиллах хүч илгээх үйлчилгээг БНСУ-ын “Хөдөлмөрийн хууль”-тай нийцүүлэн төрийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх нь зүйтэй гэж үзжээ. Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний газар нь БНСУ-д илгээх ажиллах хүчний зуучлал, сургалтаас гадна тэнд ажиллаж, амьдарч байгаа монгол иргэдэд үйлчлэн даатгал, зуучлал, түр сургалт зохион байгуулах, эмэгтэйчүүд, хүний эрхийн асуудлаар “Нэг цэгийн үйлчилгээ” үзүүлнэ.  

“Гадаадад ажиллах хүч илгээх төв” ХХК нь нэг иргэнээс бүртгэл, сургалт, үйлчилгээ, зуучлал, БНСУ дахь төлөөлөгчийн газрын зардал, тийз, виз, эрүүл мэндийн үзлэг, шинжилгээ гээд нийт 870 ам.долларын хураамж авдаг. Харин Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газар сургалт, үйлчилгээ, төлөөлөгчийн газрын зардал болох 350 ам.долларыг иргэдээс авахгүй бөгөөд ингэснээр нэг хүний зардал 520 ам.доллар болж буурч байгаа юм. “Гададад ажиллах хүч илгээх төв” компанийн бүх  зардал нь ажил хайж байгаа, орлого багатай иргэдээс авах төрөл бүрийн хураамж, зуучлалын хураамжаар бий болж, зарцуулагдаж байгаа нь зохистой зүйл биш гэж НХХЯ үзэж байна.

Тус компани 2010 онд солонгос хэлний шалгалтад 14600 хүнийг бүртгэж 3105 хүнийг тэнцүүлсэн бөгөөд үүнээс 2391 иргэнийг БНСУ-ын Хөдөлмөрийн биржэд байршуулжээ. Үлдсэн хүмүүс нь хэлний шалгалтад тэнцсэн ч манай улсад олгосон квотод багтаагүй учир жагсаалтаас хасагдсан байна. Шалгалтад тэнцсэн иргэдийг эрүүл мэндийн үзлэгт оруулж, биржид байршуулахад дэмжлэг үзүүлэх, тэнцүүлэх боломж олгох, 2011 оны квотод багтааж өгөх зэргээр НХХЯ удаа дараа хүсэлт гаргасан боловч дахин шинээр бүртгүүлж, шалгалт өгөх шаардлагатай гэсэн хариу өгч байгаа нь иргэдэд ихээхэн хохиролтой тусч байгаа юм.

БНСУ-ын Хөдөлмөрийн хуулиар гадаадын ажилчинд цалингийн доод хэмжээнээс багагүй хөлс олгох ёстой бөгөөд энэ нь хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж байгаа хүнд ч адил байна гэж хуульчилсан. Ээн дагуу тус улсад цалингийн доод хэмжээ 902.880 вон бөгөөд илүү цагийн мөнгийг 1,5 дахин, баяр, амралтын өдрүүдийн цалинг 2 дахин бодож олгож байгаа. БНСУ-д хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж байгаа иргэдийн цалинг энэ хэмжээнд байлгахад манай улсын төрийн байгууллага дорвитой ажил хийж, холбогдох байгууллагуудтай хамтарч ажиллан мэдээлэл, хяналтын тогтолцоо ч бий болгох юм.

ЖОЛООЧИЙН ДААТГАЛЫН НЭГДМЭЛ, ЦОГЦ ТӨВЛӨРСӨН ЗОХИЦУУЛАЛТ БИЙ БОЛНО

Манай улсад жолоочийн даатгалыг сайн дурын даатгалын төрөлд хамруулдаг бөгөөд улсын хэмжээнд 15 компани үйл ажиллагаа явуулж байна. Олон улсад энэ хэлбэрийн даатгалыг албан журмын даатгалд хамруулж,  үүгээр дамжуулан замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа иргэдийнхээ хөндөгдсөн эрх ашгийг хамгаалдаг байна. Тухайн жолооч бусдын амь нас, эрүүл мэнд эд хөрөнгөд хохирол учруулсан бол заавал нөхөн төлбөр өгдөг байх баталгааг болдог нь энэ даатгалын онцлог юм.

2000 оноос хойш автотээврийн хэрэгслийн тоо жилд дунджаар 5-7 хувиар өсч 2010 онд 256 мянгад хүрээд байна. Энэ хэрээр замын хөдөлгөөний нягтрал ихэсч, зам, тээврийн осол, иргэдэд учрах хохирлын хэмжээ ч нэмэгдсээр байна. Тухайлбал 2010 оны байдлаар улсын хэмжээнд зам, тээврийн 8 мянга гаруй осол гарч 320 хүн нас баран, 933 хүн гэмтэж, иргэд байгууллагад 2 тэрбум гаруй төгрөгийн хохирол учирчээ. Зам, тээврийн дийлэнх нь жолоочийн буруугаас болдог нь жолоочийн хариуцлагыг албан журмын даатгалд хамруулж, ослоос учрах хохирлыг барагдуулдаг тогтолцоо бий болгох шаардлагатай гэдгийг харуулж байгаа юм.          

Хуулийн төсөлд “А” ангиллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх бүхий жолоочийн даатгалын суурь хураамж 12.500, “В” ангиллынх 33.000, “С” ангиллынх 42.500, “Д” ангиллынх 53.000, “Механизм” ангиллынх 12.500 төгрөг, жолооч нь “В”, ”С” эсвэл “Д” ангиллаас гадна “Е” ангиллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхтэй бол 7.000 төгрөгөөр илүү байхаар тусгасан байна. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан нэр бүхий хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар төлөвлөжээ.

ОЛОН УЛСЫН ХОРШООЛЛЫН ЖИЛИЙГ ТЭМДЭГЛЭНЭ

Олон улсын хоршооллын жилийг тэмдэглэн өнгөрүүлэх Үндэсний хороог Монгол Улсын Шадар сайд М.Энхболдоор ахлуулан байгуулж, жилийн хүрээнд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг батлав. “Хоршоолсон үйлдвэрлэлээр төгөлдөр дэлхийг бүтээхүй” сэдэвт олон улсын бага хурлыг энэ оны 5 дугаар сарын 3-6-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулах боллоо. “Хоршооллын олон улсын жил”-ийг угтаж хоршоодын үйл ажиллагааг дэмжсэн бодитой, бүтээлч арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх, шаардагдах хөрөнгийн эх үүсвэрийг орон нутгийн төсөвт тусгахыг аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт даалгасан байна.

Манай улсын санаачилсан “Нийгмийн хөгжилд хоршооллын гүйцэтгэх үүрэг” тогтоолыг НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 64 дүгээр чуулганаар хэлэлцэн улмаар 2012 оныг “Хоршооллын олон улсын жил” болгон зарлажээ. Энэ нь хоршооллыг дэмжихийн ач холбогдлыг улс орон бүр хүлээн зөвшөөрч, хоршооллын хөдөлгөөнийг идэвхтэй өрнүүлэх, үйл ажиллагааг нь боловсронгуй болгох, хоршооны давуу талыг нийтэд сурталчлан таниулах, дэлгэрүүлэх шаардлагатай байгааг нотолсон хэрэг юм. Хүн ам цөөтэй, өргөн уудам газар нутагтай, газар тариалан, хөдөө аж ахуйн чиглэлийн үйлдвэрлэл зонхилсон манай орны хувьд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ажлын байр бий болгох, орон нутгийн хөгжлийг хангах гол хэлбэр нь хоршоо. Иймээс Засгийн газар 2009 онд “Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөр-ийг баталсан байна. 

“Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийг хөдөө аж ахуйн салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа хоршоодыг түшиглэн хэрэгжүүлж байгаа. Улсын хэмжээнд 170 гаруй мянган малчин өрх байгаа бөгөөд тэдгээр нь хөдөө аж ахуйн чиглэлийн хоршооллын үндсэн суурь, бааз нь болно. Малчдын хөдөлмөрийг хорших, хамтрах, үйл ажиллагааг идэвхжүүлэх нь ажлын байрыг нэмэгдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ. 

САНГИЙН ХӨРӨНГИЙГ БҮРДҮҮЛЭХ ЖУРМЫГ БАТАЛЛАА

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг дэмжих сангийн хөрөнгийг бүрдүүлэх, зарцуулах, хяналт тавих журамыг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн баталлаа. Журмын хэрэгжилтэд хяналт тавьж, дүнг Засгийн газарт жил бүрийн 2 дугаар сард багтаан танилцуулж байхыг холбогдох сайд нарт даалгаж журмыг хэрэгжүүлэх, хяналт тавих асуудлаар хуулийн дагуу хамтран ажиллахыг Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын Үндэсний зөвлөлд даалгав. Санд улсын болон орон нутгийн төсвөөс хуваарилах хөрөнгийг УИХ, аймаг, нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал батлах бөгөөд аж ахуйн нэгж, байгууллага сайн дурын үндсэн дээр хөрөнгө төвлөрүүлж болох юм байна. 

“Мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг дэмжих сан” нь эрэлтэд суурилсан, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлд тулгуурласан мэргэжлийн боловсрол, сургалтын үйлчилгээг дэмжих юм. Ерөнхий боловсролын сургуулийг төгсөгчид болон ажилгүй залуучууд, иргэдэд богино хугацаанд нийгэм, хөдөлмөрийн зах зээлд эрэлт хэрэгцээтэй байгаа мэргэжил эзэмшүүлж, ажлын байртай болгон ажилгүйдэл, ядууралтай тэмцэх төрийн бодлогыг хэрэгжүүлэхэд энэ сан чухал үүрэгтэй гэж Засгийн газар үзэж байна.

ГАЗРЫН НЭГДМЭЛ САНГИЙН НЭГДСЭН ТАЙЛАНТАЙ ТАНИЛЦАВ

Засгийн газрын хуралдаанд Газрын нэгдмэл сангийн 2010 оны улсын нэгдсэн тайланг Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баттулга танилцуулав. Тайлан нь тайлангийн хугацаанд газрын ангилал болон газар өмчлөл, эзэмшил, ашиглалтын эрх зүйн байдал, тэдгээрт гарсан өөрчлөлтөд дүгнэлт өгөх, газрын талаар авч хэрэгжүүлэх бодлого, арга хэмжээг тодорхойлох ач холбогдолтой юм. Мөн цаашид газрыг өмчлөх, эзэмших, ашиглах, хуваарилах, хамгаалах, нөхөн сэргээх болон газар зохион байгуулалтын бусад арга хэмжээг төлөвлөн хэрэгжүүлэх, газрын нэгдмэл сангийн өгөгдөхүүнд өөрчлөлт оруулах, улс, орон нутгийн статистик мэдээнд ашиглахад суурь материал болдог байна.

2010 онд газрын тухай хууль, тогтоомжийн хэрэгжилтэд хийсэн 1425 шалгалтаар 10 мянга гаруй зөрчил илэрчээ. Газар эзэмшигч, ашиглагч иргэн, хуулийн этгээд гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй зөрчил хамгийн их гарсан байна. Улсын хэмжээнд газар эзэмших, ашиглах, өмчлөхтэй холбоотой 73359 өргөдөл ирсний 1175 нь газар ашиглах, 45717 нь эзэмших, 25213 нь өмчлөх, бусад нь өөр төрлийн өргөдөл, хүсэлт байжээ.

ЗАСГИЙН ГАЗАР 3 ДУГААР САРД  70 АСУУДАЛ ХЭЛЭЛЦЭН ШИЙДВЭРЛЭЖЭЭ

Засгийн газрын 2011 оны 3 дугаар сарын үйл ажиллагааны  талаар Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Ч.Хүрэлбаатар гишүүдэд танилцуулав. 2011 оны 3 дугаар сард Засгийн газар 9 удаа хуралдаж, 75 асуудлыг хэлэлцэн, 30 асуудалтай танилцсан байна. Хуралдаанаар 6 асуудлыг Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр, 4 асуудлыг хууль санаачлагчдад уламжлахаар, 1 асуудлыг Улсын Их Хурлын Байнгын хороотой зөвшилцөхөөр, 1 асуудлыг Ерөнхийлөгчид өргөн мэдүүлэхээр, 4 асуудлыг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд танилцуулах болж, 8 асуудлыг дахин хэлэлцэхээр хойшлуулсан байна.

Засгийн газраас 3 дугаар сард:

• Монгол Улсад 2011 онд хөдөө аж ахуй, газар тариалан, мал эмнэлэг, ахуйн хортон шавьж, мэрэгч устгалын болон ариутгал, халдваргүйтгэлийн зориулалтаар ашиглаж болох пестицид, химийн бордоо, бусад бодисын жагсаалт, хэрэглэх хэмжээг батлав
• Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдэд машин, тоног төхөөрөмж хандивлах, ашиглах тухай Санамж бичигт гарын үсэг зурлаа.
• “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг батлуулав.
• НҮБ-ын байгаль орчны хөтөлбөртэй хамтран “Байгалийн баялгийн үр ашигтай зарцуулалт бүхий ногоон эдийн засагт хүрэх шилжилтийн үеийн үндэсний стратеги” сэдэвт семинар зохион байгуулав.
• ОХУ-аас үзүүлж буй буцалтгүй тусламжийн хүрээнд ирсэн 40 тонн холбооны сэлбэг, техник хэрэгслийг хүлээн авч, холбооны мэргэжлийн офицер, ахлагч нарыг сургалтад хамруулсан зэрэг томоохон ажил хийж, хэрэгжүүлжээ.

Засгийн газрын 2011 оны 3 дугаар сарын үйл ажиллагааны товч мэдээллийг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын HTTP:/WWW.CABINET.GOV.MN/ вэб хуудасны “Засгийн газрын мэдээ, мэдээлэл, хуралдаан” булангаас үзэх боломжтой.

ТОВЧХОН

• “Орон нутгийн Хурлын сонгуулийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл”-ийг хэлэлцэн дэмжээд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр боллоо. Хуулийн төсөлд улс төрийн нам, нэр дэвшигчийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт туссан бүх төрлийн зорилт, арга хэмжээ, үндсэн зорилго, хүрэх үр дүн, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд улсын төсвөөс болон орон нутгийн төсвөөс шаардагдах санхүүжилтийн хэмжээг зорилт, арга хэмжээ нэг бүрээр тооцуулах, эх үүсвэрийг нь тодорхойлуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахаар тусгажээ. Сонгуульд оролцогч нам, нэр дэвшигч нь улс орны эдийн засаг, санхүү, төсвийн бодит боломжоос хэтэрсэн зүйлийг мөрийн хөтөлбөртөө тусгаж, бэлэн мөнгө амлах зэргээр иргэдийн саналыг авах сөрөг үзэгдэл гарч байгаа юм.     
• АНУ-ын Сан Франциско, Япон Улсын Осака, БНХАУ-ын Засаг захиргааны онцгой бүс Гонконг хотод Монгол Улсын Ерөнхий консулын газар нээн ажиллуулах тухай УИХ-ын тогтоолийн төслийг хэлэлцээд УИХ-д өргөн мэдүүлэхээр болов. Сан Франциско хотод манай улсын 27 мянга, Осакад 2 мянган хүн ажиллаж, амьдардаг бол Гонконгод жилдээ 5 мянга хүртэл хүн зорчдог байна. Засгийн газрын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт хилийн чанадад байгаа Монгол Улсын иргэн, хуулийн этгээдийн хууль ёсны эрхийг тууштай хамгаалж, монгол иргэдэд туслах сан байгуулан, консулын албыг өргөжүүлэн бэхжүүлнэ гэж заасан юм.