ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ ЭЗЭМШИГЧДЭД НӨХӨН ОЛГОВОР ОЛГОНО

Гол, мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох тухай хууль гарсан. Энэ дагуу “Ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдэд нөхөх олговор олгох журам”-ыг Засгийн газрын хуралдаанаар баталлаа. 
Үүнтэй холбогдуулан гол, мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газартай давхацсан алтны шороон ордын тусгай зөвшөөрлөөр олгосон талбайн хэсэгт уул уурхайн хаалт, нөхөн сэргээлт, байгаль орчны мониторингоос бусад үйл ажиллагаа явуулахыг зогсоолоо.

Гол, мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох тухай хуулийн дагуу ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглосон газартай ашигт малтмалын хайгуул, ашиглалтын тусгай зөвшөөрлөөр олгосон талбайн давхацсан хэсгийг цуцлах, нөхөх олговор олгохтой давхцаагүй хэсгийг хүчин төгөлдөр үлдээхтэй холбогдсон харилцааг журмаар зохицуулах юм.

Нөхөх олговорт шаардагдах хөрөнгийг тухайн жилийн улсын төсөвт тусгах бөгөөд тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид нэг удаа нөхөх олговор авах юм. Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн нөхөх олговор авах хүсэлтийг Геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага хүлээн авснаас хойш 2 жилийн дотор нөхөх олговрыг олгоно. Гэхдээ  тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн бусадтай байгуулсан гэрээгээр хүлээсэн үүргийг билүүлээгүйн улмаас үүсэх зээл, төлбөрийг олгохгүй байхаар боллоо.

Нөхөх олговор олгосны дараа холбогдох баримтыг үндэслэн тухайн тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн зөвшөөрлийг Геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага цуцлах юм байна. Ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдэд нөхөх олговор олгох журмын хэрэгжилтэд хяналт тавьж, нөхөх олговор олгох ажлын явц, дүнг Засгийн газарт танилцуулж байхыг Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригт, Сангийн сайд С.Баярцогт, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Л.Гансүх нарт даалгалаа.

Ашиг сонирхлын зөрчилтэй компаниудыг оруулахгүй

Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар Тавантолгойн нүүрсний ордод хөрөнгө оруулж хамтран ажиллах компани (консорциум) –ийг сонгох урьдчилсан шалгаруулалтын баримт бичгийг хэлэлцэн дэмжлээ. Урьдчилсан сонгон шалгаруулалтын баримт бичгийн дагуу сонгон шалгаруулах ажлыг зохион байгуулахыг Төрийн өмчийн хорооны дарга Д.Сугар,”“Эрдэнэс МГЛ”ХХК-ийн захирал Б.Энэбишд тус тус даалгав. УИХ-ын 2007 оны 27 дугаар тогтоолоор Тавантолгойн коксжих нүүрсний ордыг стратегийн ач холбогдолтой ордын жагсаалтад хамруулж, УИХ-ын 2008 оны 40 дугаар тогтоолоор ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын  гэрээний төсөл боловсруулах, хөрөнгө оруулагчтай хэлэлцээ хийх үндсэн зарчим удирдамжийг баталсан билээ. Тавантолгой ордыг ашиглах зарим асуудлын тухай УИХ-ын 2010 оны долдугаар сарын 7-ны өдрийн 39 дүгээр тогтоолд “ Тавантолгойн  нүүрсний ордыг түшиглэж үйлдвэр, зам,дэд бүтцийн барилга байгууламжийг барьж байгуулах, ашиглахад олон улсын жишиг стандартыг баримтлах, төслийн хэрэгжилтийг нэмүү өртөг шингэсэн үндэсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих бодлоготой уялдуулж, Монгол улсын иргэдийг ажлын байраар хангах, дотоодод үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүнийг тэргүүн ээлжинд авч хэрэглэх нөхцөл ,  болзлыг хэрэгжүүлэх”,”дамжин өнгөрөх тээвэр, угтуулан тавих нөхцөл, урьдчилгаа төлбөр, боомт, ашиглалт, хөрөнгө оруулалт, борлуулалтын нөхцөлийн талаар хэлэлцээ хийж , гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагчдын оролцоотой нэгдсэн компани (консорциум)-ыг нээлттэй хэлбэрээр сонгон шалгаруулж хөрөнгө оруулалтын гэрээний төслийг УИХ-ын 2010 оны намрын ээлжит чуулганаар хэлэлцүүлж, бусад баримт бичгийн төслийг танилцуулах” үүргийг Засгийн газарт даалгасан юм.

Засгийн газар УИХ-ын 2010 оны 39 дүгээр тогтоолыг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний хүрээнд Тэргүүн шадар сайд Н.Алтанхуягаар  ахлуулсан ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж байна. Ажлын хэсгээс хөрөнгө оруулалтын гэрээний төсөл боловсруулан, хамтран ажиллах компани (консорциум)-ийг сонгох урьдчилсан шалгаруулалтыг нээлттэй хэлбэрээр явуулж, шалгарсан компаниудын  жагсаалтыг гарган, санхүү техникийн нөхцөлөөр хэлэлцээ явуулахаар урьдчилсан сонгон шалгаруулалтыг зарлах юм. Хураангуй жагсаалтад орсон компани (консорциум) нь уурхайн хөрөнгө оруулалт, дэд бүтцийн төслүүдэд оролцох, байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх болон урьдчилгаа төлбөр, бүтээгдэхүүн хуваах зэрэг асуудлын хүрээнд ажлын хэсэгтэй хэлэлцээ хийх эрхээр хангагдах ажээ.

Засгийн газрын хуралдаанаар дээрх асуудлыг хэлэлцэх үеэр   танхимын гишүүдээс гарсан саналыг дэмжин, Ерөнхий сайд хэд хэдэн зүйлд онцгойлон анхаарахыг зөвлөлөө.  Тухайлбал,  Тавантолгойн уурхай нь  түүхий нүүрс зөөх биш,   харин олборлолт цаашлаад борлуулалт нь зэрэг явагдаж байх, бүр түүнчлэн  коксжсон нүүрсний үйлдвэр байгуулах зорилго нэн тэргүүнд байх ёстойг онцоллоо.     Түүнчлэн компаниудыг шалгаруулахдаа  ашиг сонирхлын зөрчилтэй компаниудыг оруулахгүй байх бодлогыг Засгийн газар барьж байгаа ажээ.   Тавантолгой ордод ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшин үйл ажиллагаа явуулж байгаа компани(консорциум) –ийг ашиг сонирхлын зөрчилтэй гэж үзэх юм байна.    Монгол улсын байр суурь хоёр хүний хүрээнд биш, хоёр сая гаруй  монгол хүний эрх ашигт нийцсэн ойлгомжтой байх ёстой гэдгийг  Ерөнхий сайд дурьдаад, Тавантолгойтой холбоотой бүх мэдээлэл нээлттэй ил тод байх ёстой, мөн Тавантолгой, Оюутолгой, төмөр зам гэх мэт томоохон төслүүдийн ажлын үйл явцыг Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулах,ард иргэддээ тогтмол мэдээлж байх үүргийг холбогдох газруудад өглөө.  

ХАЛДВАРТ ШАР ӨВЧНИЙ ЭСРЭГ ШУУРХАЙ АРГА ХЭМЖЭЭ АВНА

Засгийн газрын хуралдаанаар  улсын хэмжээнд болон Говь-Алтай аймагт гарч байгаа вируст гепатит өвчний дэгдэлтийн шалтгаан, өвчний эсрэг авч байгаа ажлын талаар Эрүүл мэндийн сайдын мэдээллийг сонсов. Үүнтэй холбогдуулан аймгийн төвийн усан хангамжийг ариутгадаг төхөөрөмжийг засварлах, ариутгал, халдваргүйтгэлийн бодис авах зэрэгт шаардагдах хөрөнгийг Засгийн газрын хуралдаанаар яаралтай хэлэлцэн шийдвэрлэх боллоо. 
Мөн Улаанбаатар хотын гэр хорооллын сургууль, цэцэрлэгүүд болон бусад аймагт өвчлөл их гарч байгаа учир холбогдох арга хэмжээг яаралтай авахыг  Эрүүл мэндийн болон Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайдад даалгав.

Вируст гепапит А өвчин Улаанбаатар хот, Хэнтий, Говь-Алтай, Дорноговь, Өвөрхангай, Дархан-Уул, Хөвсгөл аймагт голомтлон гарч байна. Он гарсаар Улаанбаатар хотод гэхэд л энэ өвчнөөр 380 хүүхэд өвчилжээ.  Мөн Говь-Алтай аймагт энэ өвчний 384 тохиолдол бүртгэгдсэний 272 нь 9 дүгээр сарын 1-нээс 10 дугаар сарын 13-ны хооронд гарсан байна.

Иймээс Эрүүл мэндийн яамны мэргэжлийн эмч нарын баг Говь-Алтай аймагт ажиллан тандалт судалгаа хийж, арга хэмжээ авсны дүнд өдөрт 9-11 бүртгэгдэж байсан өвчлөл 4-5 болж буурчээ. Аймгийн төв, Дарви, Тонхил суманд өвчин голомтлон гарч аймгийн төвийн 7 цэцэрлэг, 5 сургуулийн 154 хүүхэд өвчилсөн байна. Усны хүрэлцээ муу, усан хангамжийн системийг ариутгадаг төхөөрөмж 2008 оноос хойш ажиллаагүй, усан хангамжийн 9 эх булгийн 55,5 хувьд нь гэдэсний бүлгийг эмгэгтөрөгч нян илэрч бохирдсон, эх булаг хамгаалалтын бүсгүй, бохирдолттой, айл өрхүүдийн хашаа хог хаягдал ихтэй, бохир ус цэвэрлэх байгууламж нь ажилладаггүй, халдваргүйтгэлийн бодисын нөөц бага, цэцэрлэгийн хүүхдүүдийн хэрэглэсэн аяга тавгийг анги тус бүрт нь угааж цэвэрлэдэггүй, ажилчид нь угаах зааврыг мэддэггүй зэрэг олон шалтгаанаас болж өвчин дэгдсэн гэж эмч нар үзэж байна.

Цаашид Говь-Алтай аймгийн төвийн 13-24 сартай хүүхдийг А вируст гепатитын эсрэг вакцинаар 12 дугаар сард  дархлаажуулах, аймгийн төвийн цэвэр, бохир усны хангамжийг цогцоор нь шийдэх, хүүхдийн байгууллагын ариутгал, халдваргүйтгэлийн материалын хангамжийг сайжруулах, шаардагдах хөрөнгийг төсөвт тогтмол тусгаж байх, халдварт өвчний тандалт, сэргийлэлтийн нэгж, алба байгуулах, орчны ариун цэврийн бохирдлыг арилгаж, их цэвэрлэгээг тогтмолжуулах шаардлагатай гэж мэргэжлийн баг үзжээ.

ЗҮЙ ЁСНЫ МОНОПОЛЬ БОЛОН ДАВАМГАЙ БАЙДАЛТАЙ АЖ АХУЙ ЭРХЛЭГЧИЙГ ТОГТООНО

 Зүй ёсны монополь болон давамгай байдалтай аж ахуй эрхлэгчийг тогтоох журмын тухай хэлэлцээд Засгийн газрын тогтоол гаргахаар боллоо. Засгийн газрын 2005 оны 10 дугаар сарын 7-ны өдрийн тогтоолоор баталсан “Аж ахуй нэгжийн давамгай болон зүй ёсны монополь байдалтай, түүнчлэн тэр байдлаа алдсаныг тогтоох журам”-д зах зээлийн төвлөрөл, зах зээлд нэвтрэх саадыг тооцох, зах зээлийн хүчийг тодорхойлох зэрэг хэд хэдэн өөрчлөлтийг шинээр тусгах шаардлагатай болжээ.

Журамд зүй ёсны монополь болон давамгай аж ахуй эрхлэгчийг судалж тогтоох, бүртгэх, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавьж, зохицуулалт хийх, эрх, үүрэг, журамтай холбогдон гарсан хариуцлага, маргаан шийдвэрлэх зэргийг тусгасан байна. Зах зээлд тодорхой төрлийн бараа бүтээгдэхүүний борлуулалтын гуравны нэгээс дээш хувийг дагнан буюу бусад этгээдтэй хамтран хийж байвал  давамгай байдалтай байна гэж Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох тухай зүйлд заасан. Энэ нь давамгай байдалтай аж ахуйн нэгжийг тогтоохдоо зөвхөн борлуулалтын орлогоор тооцсон зах зээлийн хувиар тодорхойлох боломжтой байснаас бус хувь хүний /ченжүүд/ зах зээлд үзүүлэх нөлөөллийг тодорхойлж зохицуулах боломжгүй байлаа.

Харин Өрсөлдөөний тухай хуульд “үйлдвэрлэл, борлуулалтын эсвэл худалдан авалтын гуравны нэг буюу түүнээс дээш хувьд хүрээгүй ч бусад аж ахуй эрхлэгчийг зах зээлд гарч ирэх нөхцөлийг хаан боогдуулах, зах зээлээс шахан гаргах чадвартай аж ахуй эрхлэгчийг бараа бүтээгдэхүүний хүрээ, зах зээлийн газар зүйн хил хязгаар, төвлөрөл, хүч зэргийг үндэслэн давамгай байдалтай гэж үзэж болно“ гэж заажээ.

Энэ нь аж ахуйн нэгж, байгууллага, хувь хүний давамгай байдалтайг тогтооход үйлдвэрлэлт, борлуулалт эсвэл худалдан авалт, зах зээлийн төвлөрөл, саад, зах зээлийн хүч зэрэг олон үзүүлэлтийг харгалзан үзэж тооцох боломжтой болсон гэсэн үг юм.

ГАЗАРТАЙ ХОЛБООТОЙ ХУУЛИУДЫН ТӨСЛИЙГ УИХ-Д ӨРГӨН БАРИХ БОЛОВ

Хуралдаанаар газрын тухай, Газрын төлбөрийн тухай, Газрын кадастрын тухай, Геодези, зураг зүйн газрын тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэн дэмжиж, гишүүдээс гаргасан саналыг тусган Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтлоо. Аливаа хуулийн төсөлд эрх зүйн үндэслэл, заалт, зориулалт, шалгуурыг тодорхой томъёолж байх хэрэгтэй. Бид хариуцлагын асуудал их ярьдаг хэрнээ үүнийг нарийвчлэн тусгаж өгөөгүйгээс хуулийн заалтыг яаж ч тайлбарлаж болдог, хариуцлага тооцоход хүндрэл учруулдаг  байдал үүсдэг. Иймээс үүнийг өөрчлөх ажлыг газрын харилцаатай холбоотой хуулиудын төслөөс эхлэнэ гэж Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хэллээ.

ТОВЧХОН

• 2010 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр Улаанбаатар хотноо болсон Монгол Улс, Европын Холбооны Хамтарсан хорооны 13 дугаар хуралдааны дүнг сайшааж, хуралдааны мөрөөр хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөө батлан, хэрэгжилтэд нь хяналт тавьж ажиллахыг Монгол Улсын Шадар сайд, тус хорооны Монголын хэсгийн дарга М.Энхболдод үүрэг болгов.

• Түншлэл, хамтын ажиллагааны тухай Монгол Улс, Европын Холбооны хоорондын Хэлэлцээрийн төслийг хэлэлцэн дэмжиж, Хэлэлцээрт гарын үсэг зурах бүрэн эрх олгох тухай Ерөнхий сайдын захирамж гаргахаар боллоо.