Нийтэлсэн: - 2010/08/17 15:53 - Мэдээ, мэдээлэл , Ярилцлага

Ерөнхий сайд С.Батболд долоон аймгийн 60 гаруй сумаар 560Q км-ыг туулсан албан томилолтоо өндөрлөж, аялал эхэлсэн Өвөрхангай аймгийн Хархорин суманд эргэж ирэх үеэрээ сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ.

-Урт хугацааны аялал эхэлсэн газраа дуусч байна. Энэ удаагийн албан томилолтын үр дүнг та юу гэж үзэж байна вэ?

-Бид ард түмэнтэйгээ уулзаж, санал бодлыг нь сонсч, Засгийн газрынхаа бодлого шийдвэрийг танилцуулах, нөхцөл байдлыг газар дээр нь үзэх зорилготой яваад ирлээ. Ард иргэдийн маань сэтгэл санаа сайхан байна. Хатуу өвлийн зуд турхны дараа баруун болон хангайн бүс нутгаар зуншлага сайхан байлаа. Наадмын дараа намар гэдэг. Орон нутгийн удирдлага, ард иргэд маань өвөлжилтийн бэлтгэлдээ нэлээд анхаарч байгаа нь харагдлаа. Орон нутгийнхан байгаа нөөц боломжоо дайчлаад, ард иргэдийнхээ аж амьдралыг дээшлүүлэх олон ажил хийж байгаатай ч танилцлаа. Гэхдээ нийтлэг чанартай нэлээд асуудлыг ард иргэд, орон нутгийн удирдлага Засгийн газраас анхаарах хэрэгтэйг ярьсан. Ажлын байрны асуудал чухлаар тавигдаж байна. Үнэхээр ажилтай болж ядуурлаас гарах гарц байна. Засгийн газраас ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр олон арга хэмжээ төлөвлөж байгаа.Хамгийн бодитой зүйл нь бүтээн байгуулалтын томоо-хон төсөл болох Оюутолгой, Тавантолгойн төсөл, Төмөр замын бүтээн байгуулалтын том төсөл, аж үйлдвэрийн цогцолбор, орон сууцны хөтөлбөрийг барьж байгуулахад олон арван мянган ажлын байр шинээр бий болно. Үүнд бид хүнээ бэлтгэхэд онцгойлон анхаарах ёстой. 

Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвд зах зээлд хэрэгцээтэй байгаа нарийн мэргэжлүүдээр залуучуудаа бэлтгэх шаардлагатай байна. Тиймээс орон нутгаас зохих хэмжээнд техникийн мэргэжлүүдээр иргэдийг сургалтад хамруулах ажлыг зохион байгуулах шаардлага байгаа нь харагдаж байна. Үүнд БСШУЯ, НХХЯ, ЭБЭХЯ, ЗТБХБЯ зэрэг холбогдох яамд, орон нутгийн удирдлагууд анхаарал тавьж ажиллах үүрэг, даалгавар өглөө. Энэ ажлын явцтай бид ойрын үед танилцах болно.-Хөдөө орон нутагт жижиг, дунд үйлдвэрлэл хөгжүүлэхэд юуг анхаарах вэ?-Ажлын байрыг нэмэгдүүлэх бас нэг гарц нь жижиг, дунд үйлдвэрлэл. Үүнийг төрөөс илүү нарийвчлалтай зохицуулж, дэмжлэг үзүүлэх шаардлага байгаа нь харагдаж байна. Бид нэг зүйлийг дагнахаараа шаардлагагүй хөрөнгө оруулалт, шаардлагагүй хүчин чадал их гаргадаг. Ноолуурын салбарт л гэхэд анхан шатны боловсруулалт хийдэг үйлдвэр хэд дахин илүү гарсан байхад хэрэгцээтэй байгаа нарийн бүтээгдэхүүн гаргах үйлдвэрлэл бий болоогүй байгаад анхаарах ёстой. Холбогдох яамд, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн агентлагаас энэ чиглэлээр нарийвчилсан судалгаа хийж, төлөвлөлт гаргах, илүү оновчтой, үр дүнтэй болгоход анхаарах шаардлагатай байгаа нь харагдаж байна. Нөгөө талаас жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн асуудлыг ард иргэд их тавьж байсан. 

Хэдийгээр санхүүгийн хямралтай байгаа ч Засгийн газраас жижиг, дунд үйлдвэрлэлд зориулж жил бүр 30 тэрбум төгрөг төсөвлөж байгаа. Мөн гадаад, дотоодын зээлтэй хамтатгаж, 100 орчим тэрбум төгрөгийг сүүлийн хоёр жилд жижиг дунд үйлдвэрлэлийн санхүүжилтэд зарцуул-сан. Бид цаашид ч жижиг дунд үйлдвэрийг илүү боловсронгуй болгон, хөрөнгийг нэмэгдүүлэх шаардлага байна. Энэ шугамаар Японы Засгийн газартай жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн хоёр дахь ээлжийн 50 сая долларын зээлийн талаар ярилцаж байгаа. Цаашид олон улсын болон дотоодын арилжааны банкуудтай хамтарч, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн зээлийн хүртээмжтэй, хугацааг нь урт, хүүг нь бага болгох чиглэлээр Засгийн газар анхаарах шаардлагатай. Ер нь орон нутгийн удирдлагын ажлын үндсэн шалгуур нь ажлын байрыг нэмэгдүүлэх замаар ядуурлыг бууруулах явдал гэдгийг шат шатны удирдлагад анхааруулсан байгаа. Мөн орон нутгийн иргэдтэй холбоотой нарийвчилсан мэдээллийн санг бий болгох үүрэг даалгаврыг өглөө. Ингэснээр Засгийн газар цаашид нарийвчилсан мэдээлэл дээр үндэслэсэн төлөвлөгөө хийх боломжтой гэж үзэж байгаа юм. 

-Малчдаас тавьж байгаа нэг асуудал нь малын түүхий эдийн үнэ ханш сул байгаа талаар байсан. Амьжиргааны эх үүсвэр болсон мах, сүүний борлуулалтад Засгийн газраас анхаарна гэж хэлж байсан?

-Энэ бол орон нутгаас тавьж байгаа хоёр дахь том асуудал. Манай улс өнгөрсөн жил 44 сая мал тоолуулснаас 9.1 сая толгой мал хорогдож, 10 мянга орчим айл өрх огт малгүй болж, олон арван тэрбум төгрөгийн хохирол учирсан. Засгийн газраас олон арга хэмжээ авснаас хамгийн сүүлд гурван тэрбум төгрөгийн малжуулах хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхлээд байна. Ер нь "Монгол мал" хөтөлбөрийн хүрээнд хөдөө аж ахуйг эрчимжүүлэх ажил эхэлж байгаа. Малчдаас тавьж байгаа гол асуудал бол махаа боловсруулж чадахгүй байна, үнэ нь хангалтгүй байна, тууварт их зардал гарч, ченжүүд дунд нь үнэ хөөрөгдөж байна гэж ярьж байгаа. Тэгэхээр Засгийн газраас нийлүүлэгч, худалдан авагч хоёрыг ойртуулахад бүх талаар нь анхаарах хэрэгтэй. Эрхзүйн талаас нь хөдөө аж ахуйн, махны бирж байгуулах ажлуудыг туршилтын байдлаар хийж эхэлсэн. Нөгөө талаас мах, сүүг эдийн засгийн эргэлтэд оруулахын тулд энэ чиглэлийн үйлдвэрийг барих ёстой. Үүнтэй холбоотойгоор Хятадын засгийн газраас 200 сая долларын хөнгөлөлттэй зээлийг мал аж ахуйд зориулж авахаар ярьсан байгаа. Аймаг бүрт мах, сүүний үйлдвэр барьвал малчдыг зах зээлд нь ойртуулж өгөх боломж бүрдэх юм. Нөгөө талаар мах, сүүний . үйлдвэрийг малчдад хувьцаа эзэмшүүлэх хэлбэрээр төрөөс хөнгөлөлттэй зээл олгох асуудлыг тавьж байна. Энэ талаар хоёр талаас чармайж хэрэгжүүлэх ёстой. Төр бодлогоор нь дэмжиж, малчид илүү зохион байгуулалтад орох ёстой. Орон нутгаар явж бай-хад үйл ажиллагаа нь амжилт-тай явж байгаа хоршоо, нөхөрлөлүүд байна. Тиймээс мах, сүүний үйлдвэрийг орон нутагт томоохон хоршоо, нөхөрлөлийн хэлбэрээр байгуулахад төрөөс дэмжлэг үзүүлэх бодлогыг гаргах хэрэгтэй байна. Төрийн зохицуулалттай уул уурхайн томоохон компаниуд гарч байгаатай адил мах, сүүний чиглэлээр зах зээл, борлуулалтыг нь хариуцсан төрийн оролцоотой компани байгуулж ч болох юм гэсэн бодол төрж байна. Ингэснээр малчид маань байгалиас хараат байх эрсдэл багасна гэж үзэж байна. Төрөөс хувийн хэвшлийг дэмжинэ. Тэд махны үйлдвэр байгуулж байгаатай танилцлаа.

-Ором нутагт өргөн хэрэглээний барааны үнэ, тэр дундаа гурилын үнэ огцом өссөн талаар аймаг бүрт иргэд ярьж байсан. Үүнд төрөөс ямар арга хэмжээ авах вэ?

-Хэдийгээр зах зээлийн нийгэмд амьдарч байгаа ч хүн амын амьжиргааны үндсэн хэрэгцээ болсон өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ ханшид төрөөс зохицуулалт хийх шаардлагатай гэж үзэж байгаа. Үүнтэй холбог-дуулж, Засгийн газраас тусгай бодлого боловсруулна гэдгээ хэлсэн. Энэ томилолтын үеэр онцгойлон тавьсан нэг зүйл нь гурилын үнийн асуудал. Гурилын үнэ огцом өсч байна гэсэн асуудал нэлээд яригдлаа. Үнэхээр өссөн байна. Дэлхийн зах зээл дээр гурилын үнэ өсөх магадлал байгаа гэсэн судалгаа гарч байгаа. ОХУ-д их халалт болж, 90 гаруй сая тонн ургац хураадаг бол энэ жил Засгийн газрынх нь тооцож байгаагаар 70 орчим сая тонн үр тариа хурааж авна гэж үзэж байгаа юм байна. 

Тиймээс энэ жил үр тариа экспортлохгүй гэсэн шийдвэр гаргасан. Үүнтэй холбоотойгоор манай үйлдвэрлэгчид гурилын үнээ өсгөсөн байхыг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ ийм үндэслэл манай орны хувьд харьцангуй бага байгаа. Атрын III аяны хүрээнд манай улс өнгөрсөн онд нийт гурилын хэрэгцээнийхээ 97 хувийг, төмс хүнсний ногооныхоо 50 хувийг дотооддоо хангах хэмжээний ургац хураасан. Энэ жил ч багагүй хэмжээний ургац хурааж авахаар төлөвлөж байна. Үндсэндээ улсын хэмжээнд үр тариагаар 100 хувь хангах, хүнсний ногоогоо 60 хувь хан-гаж болох тооцоог манай мэргэжлийн байгууллагууд гаргасан. Түүнээс гадна энэ оны эхний долоон сарын байдлаар зах зээлд гаргаж байгаа гурилын нийлүүлэлтийг харахад өнгөрсөн оныхоос 20 гаруй хувиар илүү байгаа юм. Энэ утгаараа манайд гурилын үнэ өсөх шалтгаан надад бол харагдахгүй байна. Тиймээс гурилын үнийг өсгөх болсон үндэслэлийг Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас шалгаж үзэх үүрэг өгсөн.

-Баруун бүсийнхний хувьд хэзээ бүсийн нэмэгдэлтэй болохыг асууж байсан. Үүнтэй холбоотойгоор хөдөөгийн хөгжлийн индекс бий болгох шаардлагатай талаар ярьж байсан?

-Баруун бүс нутгуудад тулгамдсан нэг асуудал хязгаар нутгийн нэмэгдэл. 5600 км-ийг туулж явахад бидэнд мэдрэгдсэн. Асар их шатахуун, амаргүй замаар нийслэлээс бараа бүтээгдэхүүн татна гэдэг бол их зардал гаргаж байна. Энэ утгаараа төвийн бүсийн нутагтай харьцуулахад тэгш бус байдлаар хэрэглэгчдэд очиж байна. Үүнийг бид шийдэх хэрэгтэй. Монгол Улсын Засгийн газраас Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалын ТОДОТГОЛЫГ хийхээр тооцож байгаа. Хөдөөгийн хөгжлийн индексийг гаргая. Хөдөө орон нутагт бараа бүтээгдэхүүн өртөг зардлын хувьд ижил тэгш очих ёстой. Төрийн үйлчилгээг хүргэх зардал хөгжлийн индекс дээр нь тулгуурласан зарчмаар хүрэх ёстой. Нөгөө талаар хөдөө очиж байгаа төрийн үйлчилгээ тодорхой стандарттай очих ёстой. Тиймээс хөдөөгийн хөгжлийн индекс, стандартыг Засгийн газар боловсруулж, УИХ-д оруулах болно.

-Томилолтын үеэр Тайширын усан цахилгаан станцтай танилцсан. Холбогдох хүмүүсийн ярьж байсанчлан энэ станц удахгүй бүрэн хэмжээгээр үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлнэ гэж ойлгож болох уу?

-Дэд бүтэц, эрчим хүч бол баруун бүс нутгийнхний тулгамдсан гол асуудал. Говь-Алтай,3авханд эрчим хүчний байнгын эх үүсвэр байхгүй байгаа нь төрийн үйлчилгээ бүрэн хүрч чадахгүй байгаа гэсэн үг. Төрөөс найдвартай эр-чим хүчээр бүс нутгийг хангах бодлогыг үе шаттайгаар авч байгаа. Тайширын усан цахил-гаан станцтай газар дээр нь очиж танилцлаа. Туршилтын шатандаа ороход бэлэн болсон байна. Бүс нутгийн эрчим хүчийг найдвартай хангахад Могойн голын усан цахилгаан станцыг байгуулах ёстой гэсэн хүлээлт Говь-Алтай, Завханчуудад байна. Энэ хоёр усан цахилгаан станцыг хугацаанд нь ашиглалтад оруулахад анхаарах болно. Замын асуудал байна. Зам тавих ажил удаан ч гэсэн явж байна. Үүнийг эрчимжүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Тиймээс баруун бүсийи замын үндсэн сүлжээг Засгийн газраас баталсан байгаа. Өвөрхангай, Баянхонгор, Ховдын замын асуудлыг үе шаттайгаар үргэлжлүүлнэ. Баруун бүсийн босоо тэнхлэгийн замын асуудлыг энэ томилолтын үеэр шийдсэн байгаа. Хятад улсын засгийн газартай босоо тэнхлэгийн замын санхүүжилтэд хамтран ажиллахаар гарын үзэг зурсан.

Д. Пүрэвсүрэн /Үндэсний шуудан/